حسین نظری

حسین نظری

حسین نظری

حسین نظری

حسین نظری استاد جلال ذالفنون

جلال ذوالفنون (۱۶ اسفند ۱۳۱۶ – ۲۸ اسفند ۱۳۹۰) موسیقی‌دان، ردیف‌دان و نوازندهٔ برجسته سه‌تار اهل ایران بود.

زندگی هنری[ویرایش]

جلال ذوالفنون

جلال ذوالفنون در سال ۱۳۱۶ در آباده متولد شد. در کودکی به همراه خانواده‌اش به تهران آمد و فراگیری موسیقی را در ده سالگی در خانواده ای اهل موسیقی آغاز کرد. برای ادامهٔ تحصیل به هنرستان موسیقی ملی رفت و در آنجا با سازهای دیگر چون تار و ویلن آشنا شد. ویلن را نزد برادرش محمود ذوالفنون آموخت. در هنرستان از رهنمودهای موسی معروفی در زمینه تکنیک سه‌تار برخوردار شد. هم‌زمان با تأسیس رشته موسیقی در دانشکده هنرهای زیبا، به آنجا راه یافت. آشنایی با شخصیت‌های موسیقی ملی ایران از جمله نورعلی برومند و داریوش صفوت، شناخت تازه‌ای از موسیقی اصیل ایران و امکانات وسیع سه‌تار برای وی به ارمغان آورد و از سال ۱۳۴۶ فعالیت خود را روی سه‌تار متمرکز کرد.[۱]

او از روش‌های اساتیدی چون ابوالحسن صبا، ارسلان درگاهی و همچنین راهنمایی‌های احمد عبادی بهره یافت. پس از پایان دانشکده در همان‌جا و در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران به تدریس سه‌تار پرداخت. در این سال‌ها از راهنمایی یوسف فروتن و سعید هرمزی که از نوازندگان قدیمی سه‌تار بودند برخوردار گردید.[۲]

جلال ذوالفنون آثار نوشتاری و صوتی فراوانی در زمینهٔ موسیقی ایرانی از خود به جای گذاشته که از بین آنها می‌توان آلبوم‌های گل صدبرگ و آتشی در نیستان با صدای شهرام ناظری را نام برد. همچنین از دیگر آثار او می‌توان به مستانه، سرمستان و شب عاشقان با صدای علیرضا افتخاری و آلبوم شیدایی با صدای صدیق تعریف اشاره کرد.

ذوالفنون سالیان متمادی در زمینه تحقیق و تتبع گام برداشت و کوشید جوانان را با این قلمرو آشنا کند. مهم‌ترین کار وی پس از تحقیق، تدریس بود.[۳]

او نخستین کسی بوده‌است که کتاب آموزشی خاص برای سه تار نوشته‌است.[۴]

در مراسم پایانی بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر،[۵] در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۹۰ از «جلال ذوالفنون» تقدیر به عمل آمد.[۶]

فعالیت‌های هنری[ویرایش]

Emamzadeh Taher 3165.jpg

از جمله فعالیت‌های هنری جلال ذوالفنون به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:[۷]

  • کنسرت موسیقی در انجمن فرهنگی ایران و شوروی تکنوازی تار ۱۹۵۸
  • فعالیت در سازمان رادیو و تلویزیون از ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۷
  • تدریس موسیقی درکانون‌های هنری و آموزشی
  • کنسرت‌های متعدد در ایران - ژاپن - کشورهای اروپایی- آمریکا - کانادا - استرالیا
  • همکاری با «موریس بژاز» در زمینه تلفیق موسیقی ایرانی با باله‌های اروپایی در جشن هنر شیراز
  • تحقیق در موسیقی فولکلور ایران در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی
  • همکاری با «ژان دورینگ» در زمینه آشنا کردن ایشان با موسیقی ایرانی در سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۰
  • شرکت در سمینار موسیقی در ژاپن بنا به دعوت سازمان هنری (A.T.P.A) به منظور معرفی موسیقی ایران به کشورهای خاور دور در ۱۹۷۶
  • همکاری با مؤسسه DELA MUNOT (دولامونته) بروکسل به منظور معرفی موسیقی ایران به کشورهای اروپای غربی
  • همکاری با مؤسسه WORD MUSIC INISTTUTE به منظور اجرای کنسرت در نیویورک و معرفی موسیقی ایران به ملل دنیا ۱۹۹۴
  • اجرای کنسرت در محل سازمان ملل متحد در نیویورک به منظور معرفی موسیقی ایران به سایر ملل در سال ۱۹۹۴

درگذشت[ویرایش]

جلال ذوالفنون در ۲۸ اسفند ماه سال ۱۳۹۰ در اثر خونریزی داخلی پس از جراحی قلب باز، در بیمارستان البرز کرج درگذشت.[۸] پیکر او صبح روز چهارشنبه ۲ فروردین ۱۳۹۱ از مقابل تالار وحدت تهران تشییع شد.[۹] و به وصیت خودش و با حضور دوستداران و خویشاوندانش در قبرستان امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.[۱۰]

آثار هنری[ویرایش]

آلبوم موسیقی:

جلال ذوالفنون در حال اجرای برنامه به همراه مرکز حفظ و اشاعه در جشن هنر شیراز

کتاب:

  • کتاب «مکتب سه تار نوازی ذوالفنون بر پایهٔ ردیف شور میرزا عبدالله» (محقق: سیدبهزاد جعفری) انتشارات هستان ۱۳۸۹
  • «آموزش سه تار» (۴ جلد) - به اهتمام مهرداد ترابی، انتشارات هستان (چاپ پنجاه و ششم: ۱۳۹۵)

حسین نظری استاد مرتضی خان نی داوود

مرتضی نی‌داوود

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مرتضی نی‌داوود
Neydavood-Morteza.jpg
مرتضی نی‌داوود
اطلاعات پس‌زمینه
زاده۱۲۷۹ خورشیدی
اصفهان یا تهران، ایران
تاریخ مرگ۲ مرداد ۱۳۶۹ (۹۰ سال)
سان فرانسیسکو، آمریکا
سبکموسیقی سنتی ایرانی
ساز(ها)تار، تنبک
همکاری‌های مرتبطقمرالملوک وزیری
سازهای اصلی
تار
استاد(ها)آقا حسینقلی، درویش خان
علت سرشناسیتصنیف مرغ سحر

مرتضی نی‌داوود (۱۲۷۹ اصفهان یا تهران – ۲ مرداد ۱۳۶۹ سان فرانسیسکوموسیقیدان، آهنگساز و نوازندهٔ تار اهل ایران بود. او در خانواده‌ای یهودی و دوستدار موسیقی پرورش یافت.[۱]

زندگی‌نامه[ویرایش]

مرتضی نی‌داوود در سال ۱۲۷۹ در خانواده‌ای یهودی[۱] در محلۀ یهودی‌نشین شهر اصفهان به دنیا آمد، ولی در سن ۳ سالگی به همراه خانواده‌اش به تهران رفت و در آنجا ساکن‌شد.[۲] در برخی منابع محل تولد او اصفهان و در دانشنامۀ ایرانیکا تهران ذکر شده‌است.[۳] در کودکی استعداد موسیقی وی آشکار شد و پدرش «بالا خان» که خود اهل موسیقی بوده و با تار و تنبک آشنایی داشت، او را نزد «رمضان ذوالفقاری» (از شاگردان آقا حسینقلی) برد. مرتضی خان به مدت هفت ماه تحت تعلیم رمضان ذوالفقاری قرار گرفت و سپس نزد آقا حسینقلی رفت و به مدت دو سال و نیم نیز از آموزش‌های این استاد بهره جست.

وی بعد از آقا حسینقلی، نزد شاگرد برجسته او درویش خان ردیف موسیقی و نواختن تار را آموخت و پس از سه سال موفق به دریافت نشان «تبرزین طلایی»، که به شاگردان ممتاز داده می‌شد، گردید.

از شاگردان مشهور مرتضی نی داوود، فرهنگ شریف میباشد.

فعالیت‌ها[ویرایش]

نی‌داوود در اوایل ۱۳۰۴ اقدام به تأسیس کلاسی برای تدریس تار و ردیف موسیقی ایرانی نمود و اسم آن را به احترام استادش، درویش نام‌گذاری کرد که پس از مرگ نابهنگام استاد درویش خان ادامه آموزش شاگردان استادش را نیز در آنجا برعهده گرفت.

آشنایی او با قمرالملوک وزیری در یک محفل خصوصی منجر به کشف یکی از بزرگ‌ترین استعدادهای آواز ایرانی می‌شود که در ادامه به همکاری آن دو انجامیده و قمر با آموختن از او بسیاری از ترانه‌های مشهور خود را اجرا کرد. بیشتر تصنیف‌ها و آوازهای قمر از سال ۱۳۰۶ به بعد با تار مرتضی خان نی‌داوود همراه بوده‌است.

نی‌داوود پس از تأسیس رادیو مانند هنرمندان دیگری چون رضا محجوبی، علی اکبر شهنازی، حبیب سماعی، ابوالحسن صبا و موسی معروفی، به همکاری با رادیو پرداخت. او برای خوانندگان معروفی چون قمرالملوک وزیری، ملوک ضرابی، روح‌انگیز، ادیب خوانساری، جواد بدیع زاده و غلامحسین بنان تصنیف ساخته یا با آوازشان تار نواخته‌است.

وی در سال ۱۳۴۸ اقدام به اجرا و ضبطِ حدود ۳۰۰ گوشه از ردیف موسیقی ایرانی نمود که توسط «انتشارات ماهور» چاپ و نشر یافته‌است.

پیش‌درآمد اصفهان اثر مرتضی نی داوود، با تنظیم مرتضی حنانه موسیقی عنوان بندی مجموعه تلویزیونی "‌هزاردستان" ساخته علی حاتمی می باشد. همچنین این قطعه با تنظیم فریدون شهبازیان روی شعری سروده فریدون مشیری و با صدای علیرضا افتخاری اجرای با کلام نیز داشته است.

مرتضی نی‌داوود، سال‌ها در خیابان منوچهری تهران مغازه لوازم خانگی داشت، ولی بعد از حدود ۳۰ سال در سال ۱۳۵۵ تقریباً دو سال قبل از انقلاب اسلامی ایران به همراه فرزندانش به آمریکا مهاجرت کرد و در شهر سن فرنسیسکو ساکن شد و تا آخر عمرش در ان شهر زندگی کرد.

درگذشت[ویرایش]

وی در ۲ مرداد سال ۱۳۶۹ به علت کهولت سن در سن نود سالگی در آمریکا درگذشت.

آثار[ویرایش]

حسین نظری استاد جواد بدیع زاده

جواد بدیع‌زاده (۱۲۸۱ تهران − ۱۰ دی ۱۳۵۸ تهرانخواننده، موسیقی‌دان و آهنگساز ایرانی بود.

زندگی‌نامه[ویرایش]

بدیع‌زاده در سال ۱۲۸۱ شمسی در محله پاچنار تهران به دنیا آمد. پدرش آقا سید رضا بدیع کاشانی، ملقب به بدیع‌المتکلمین، روحانی مشروطه‌خواهی بود که به سید اناری شهرت داشت. وی فرزندش را غالباً به مجالس وعظ و روضه‌خوانی خود می‌برد تا با شیوه آوازخوانی مذهبی آشنا شود. بدیع‌المتکلمین با تسلط کافی بر ردیف موسیقی ایرانی، پسر خود را نیز به فن آواز مؤذنی و روضه‌خوانی و تعزیه آشنا ساخت و او از تجربیات پدر استفاده کرد و به فراگیری گوشه‌ها و ردیف‌های موسیقی دستگاهی ایران پرداخت. جواد موسیقی ردیف سنتی و گوشه‌های بی‌شمار آن را از پدر و نیز از دایی خود میرزا یحیی سعید واعظین که او نیز از واعظان مشهور زمان خود بود، فراگرفت.

او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه تدین و دوره متوسطه را در مدرسه آلیانس فرانسوی‌ها و سپس دارالفنون به پایان رساند و از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۳۱ در مجلس شورای ملی استخدام شد و به‌عنوان نماینده خدمت کرد.

بدیع‌زاده علاوه بر خوانندگی در امر آهنگ‌سازی نیز شهرت دارد. در سال ۱۳۰۴ که کمپانی انگلیسی صفحه‌پُرکنی هیزمَستِرزوُیس به‌قصد تهیه و ضبط صفحه از نواخته‌ها و خوانده‌های هنرمندان ایرانی نماینده خود را به ایران اعزام کرد و شعبهٔ خود را در تهران گشود، بدیع‌زاده به‌عنوان نخستین خواننده مرد، با معرفی و توصیه عبدالحسین‌خان شهنازی، انتخاب شد و اولین صفحه او با عنوان «جلوه گل» روانه بازار شد که شامل دو قطعه آواز و سه تصنیف از ساخته‌های خودش بود. از آن پس تا سال ۱۳۱۴ بدیع‌زاده ۲۴ تصنیف ساخت که همه روی صفحه ضبط شده‌است. او در سال‌های بعد در سفرهایی به حلب و بیروت و برلین و شبه‌قاره هند، بر شمار ضبط آهنگ‌های خود افزوده‌است.

از میان آفریده‌های معروف او می‌توان از سرود «ایران، کشور داریوش» و ترانه‌های جلوه گل، داد دل، دل‌افسرده، هدیهٔ خاک، گل پرپر و خزان عشق یاد کرد. «خزان عشق» که تا زمان ما جاذبهٔ خود را حفظ کرده در سال ۱۳۱۳ در پیوند با متنی عاشقانه از رهی معیری ساخته شده‌است.

بدیع‌زاده با افتتاح رادیو به جمع هیئت ارکستر آن زمان رادیو پیوست و در کنار هنرمندانی چون حسین تهرانی، مرتضی نی‌داوود، حبیب سماعی و استاد ابوالحسن صبا آثار مشهوری در حوزهٔ موسیقی ایرانی پدیدآورد. بدیع‌زاده سال‌ها عضو شعر و موسیقی رادیو تهران بود.

جواد بدیع‌زاده در دی‌ماه سال ۱۳۵۸ در هفتاد و هشت سالگی، بر اثر دومین سکته مغزی، در تهران چشم از جهان فروبست و در بهشت زهرا (قطعه: ۸ ردیف: ۲ شماره: ۲۶) به خاک سپرده شد.

آثار[ویرایش]

از جمله آثار مشهور بدیع‌زاده، ترانه قدیمی «شد خزان گلشن آشنایی» وتصنیف بسیار کمیاب و شنیده نشده و بسیار زیبای (ناله عشق)و نوحه غم‌انگیز «نوجوان اکبر من» است. نوحه مذهبی «نوجوان اکبر »، که آهنگش توسط خود بدیع‌زاده در دستگاه همایون طراحی و شعرش را از روی یکی از اشعار مشهور یغمای جندقی اقتباس شد. این اثر در سال 1342 در رادیو ایران ضبط شد و خوانندگان این اثر، بدیع‌زاده، ایرج خواجه‌نوری (خواننده موسیقی اصیل ایرانی) و احمدیان بودند. این اثر با این بیت شروع می‌شود:

می‌رسد خشک لب از شط فرات، اکبر من نوجوان اکبر من

سَیلانی بکن ای چشمه چشم تر من نوجوان اکبر من

منابع[ویرایش]

حسین نظری استادداریوش رفیعی


داریوش رفیعی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
داریوش رفیعی
Daryush-Rafii.jpg
اطلاعات پس‌زمینه
نام شناسنامه‌ایداریوش رفیعی
زاده۴ دی ۱۳۰۶
بم
تاریخ مرگ۲ بهمن ۱۳۳۷ (۳۱ سال)
بیمارستان هزارتختخوابی، تهران
سبکموسیقی سنتی ایرانی (سنتی)
ساز(ها)تنبک
سال‌های فعالیت۱۳۲۷–۱۳۳۷

داریوش رفیعی (زادهٔ ۴ دی ۱۳۰۶ در بم ــ درگذشتهٔ ۲ بهمن ۱۳۳۷ در تهران) خوانندهٔ موسیقی سنتی ایرانی دههٔ ۱۳۳۰ خورشیدی بود.

زندگی‌نامه[ویرایش]

رفیعی در روز ۴ دی ۱۳۰۶، در بم به دنیا آمد. وی فرزند لطفعلی رفیعی، نماینده مردم بم در مجلس شورای ملی بود. پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در همان شهر در جوانی به‌خاطر موسیقی، تحصیل را در بم نیمه‌کاره گذاشت و به تهران آمد.

در تهران ابتدا با مصطفی گرگین‌زاده و سپس با مجید وفادار آشنا شد که حاصل آشنایی داریوش رفیعی با مجید وفادار ضبط ترانه‌هایی مشهور مانند: «زهره» , «شب انتظار» با مطلع: شب به گلستان تنها منتظرت بودم، «گلنار» با مطلع: گلنار، گلنار، کجایی که از غمت ناله می‌کند، عاشق وفادار... و بسیاری ترانه مشهور دیگر شد

داریوش رفیعی همچنین با جواد بدیع‌زاده خواننده مشهور ایرانی نیز آشنا بود، به‌طوری‌که تقریباً عضو دائمی خانواده او بود.

مجموعه آثار او با نام «کاروان عمر» به کوشش شهرام آقایی‌پور در سال ۱۳۸۷ به چاپ رسیده‌است.

مرگ[ویرایش]

داریوش رفیعی که در اوج شهرت خود به اعتیاد مبتلا شده بود بر اثر تزریق آمپول آلوده به کزاز مبتلا شد و در نهایت در بیمارستان هزارتختخوابی تهران (بیمارستان امام خمینی تهران) در روز ۲ بهمن ۱۳۳۷ سن ۳۱ سالگی درگذشت. او را در قبرستان ظهیرالدوله دفن کردند.

نگارخانه[ویرایش]

آثار[ویرایش]

برخی آثار معروف وی عبارتست از:

  1. بسوی تو
  2. سلسله موی دوست
  3. نیش و نوش
  4. جگرم
  5. الهی
  6. اه سحر
  7. یار نازنین (دوصدایی با الهه)
  8. یار سیه چشم (دوصدایی با الهه) ۲ اجرا
  9. بیم و امید (دوصدایی با الهه)
  10. ملکه گل‌ها (دوصدایی با الهه)
  11. عاشق زار
  12. کاروان عمر
  13. لاله رو
  14. زلف پریشان
  15. پریشان
  16. بازارجوانی
  17. نازنین
  18. مستانه
  19. حال ما را چه پرسی
  20. ‌های گل ۱
  21. ‌های گل۲
  22. ‌های گل۳
  23. شب رؤیایی (افسانه شب)
  24. واویلا
  25. دشتستانی
  26. هما
  27. گلنار
  28. لشکرغم
  29. شیرین
  30. نوری جان*
  31. شکوه عاشق*
  32. حسن گل*
  33. خوبان عالم
  34. مرگ عشاق
  35. باد بهاری
  36. زهره
  37. باد صبا
  38. عمر عاشقی
  39. سخنی با دوست
  40. عاشق سرگردان
  41. پیام آشنا
  42. دو زولفونت۱
  43. دو زولفونت۲
  44. شب انتظار
  45. رشته یاری
  46. گلستان ویران
  47. دام ره بلا
  48. ساقی
  49. هستی سوز
  50. گل
  51. بیا تا گل برافشانیم
  52. شمشیر جفا

حسین نظری استاد رضا قلی ظلی


رضاقلی‌میرزا ظلی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
رضاقُلی‌میرزا ظِلّی
Zelli.jpg
رضاقلی‌میرزا ظلی
اطلاعات پس‌زمینه
زاده۱۲۸۵ خورشیدی
تهران
تاریخ مرگ۲۳ بهمن ۱۳۲۴ (۳۹ سال)
تهران
بیماری سل
سبکموسیقی سنتی
استاد(ها)اقبال‌آذر و عارف قزوینی

رضاقُلی‌میرزا ظِلّی (زاده ۱۲۸۵ خورشیدی تهران - درگذشته ۲۳ بهمن ۱۳۲۴) خواننده و استاد موسیقی سنتی ایرانی بود. ظلی در آواز از شاگردان اقبال‌آذر و عارف قزوینی بود.

زندگی‌نامه[ویرایش]

رضاقُلی‌میرزا ظِلّی در سال ۱۲۸۵ خورشیدی به‌دنیا آمد. پدرش احمد میرزا ظلی از نوادگان علی میرزا ظل‌السلطان پسر فتحعلی شاه بود که هنگام کودکی وی درگذشت.[۱] رضاقلی زیر نظر برادر بزرگترش علی‌قلی‌میرزا پرورش یافت. هنگام تحصیل در دوره دوم متوسطه در اداره تلفن استخدام شد و سپس به آموزگاری پرداخت. مدتی هم در مدرسه زرتشتیان تدریس کرد و سرانجام در بانک ملی استخدام شد. او از جوانی صدایی خوش داشت و برحسب اتفاق در رشت با عارف قزوینی آشنا شد. این آشنایی سبب شد تا ضمن بهره‌مندی از صدای عارف با دستگاه‌های موسیقی ایرانی آشنا شود. ظلی مدتی هم نزد اقبال آذر تعلیم آواز دید. شهرت ظلی در سال‌های پیرامون ۱۳۱۰ شمسی بود و به‌خاطر صدای خوش با چند تن از نوازندگان مشهور آن زمان آشنایی و همکاری هنری پیدا کرد.

او صفحه گرامافونی با ارسلان درگاهی و احمد عبادی (سه‌تار) و ابوالحسن صبا (ویولن) و مشیر همایون شهردار (پیانو) ضبط کرده‌است.

به عقیده بسیاری از صاحب‌نظران[چه کسی؟] رضاقلی‌میرزا ظلی یکی از خوانندگانی است که در آوازهایش بهترین تحریرها را ارائه داده‌است.[۲]

به‌رغم عمر کوتاهش آثارش در حد خوانندگان درجه‌اولی چون طاهرزاده، قمرالملوک، اقبال‌آذر و ادیب خوانساری است.

ظلی در حدود سال ۱۳۱۶ خورشیدی به بیماری سل ریوی دچار شد و پزشکان او را از خوانندگی منع کردند و بنا به تجویز آنان مدتی به شیراز و همدان رفت. ظلی توصیه پزشکان را گاه نشنیده می‌گرفت و ناگزیر می‌خواند. در این مدت کنسرتی نیز همراه با تار علی‌اکبر شهنازی در تهران برگزار کرد. در دوره جنگ جهانی دوم بر اثر پیش‌روی بیماری سل جسم او بیش از پیش ضعیف شد و در زمستان ۱۳۲۴ بر اثر سرماخوردگی شدید در بیمارستان بانک ملی در تهران بستری شد و سرانجام در ۲۳ بهمن ۱۳۲۴ در ۳۹ سالگی درگذشت.

منابع[ویرایش]

  1.  «زندگینامه: رضا قلی میرزا ظلی (۱۲۸۵–۱۳۲۴)»بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۶ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۱۹.
  2.  خالقی, روح‌الله. سرگذشت موسیقی ایران، جلد سوم. انتشارات ماهور.

پیوند به بیرون[ویرایش]